به گزارش سلامت نیوز به نقل از مهر،با پایان پاندمی کرونا، جهان دوباره به یکی از بزرگ‌ترین تهدیدهای بهداشت عمومی یعنی مقاومت میکروبی توجه کرده است. این بحران، تهدیدی خاموش و در حال رشد است که طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، اگر اقدامات پیشگیرانه جدی اتخاذ نشود، تا سال ۲۰۵۰ می‌تواند موجب مرگ سالانه ۱۰ میلیون نفر شود. در این بین، مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها به یکی از دلایل اصلی این تهدید تبدیل شده است.
در ایران، این معضل به دلیل فروش آنتی‌بیوتیک بدون نسخه در داروخانه‌ها و مصرف خودسرانه داروهای آنتی‌بیوتیک در میان مردم، به طور فزاینده‌ای در حال رشد است. در این راستا، مسعود مردانی، فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در گفتگو با خبرنگار مهر به بررسی ابعاد مختلف این بحران و تاثیرات آن بر سلامت عمومی پرداخته است.
افزایش خطر مقاومت میکروبی: تهدیدی جهانی
مردانی در خصوص وضعیت جهانی مقاومت میکروبی گفت: "بعد از پایان پاندمی کووید ۱۹، مقاومت میکروبی به عنوان یکی از اولویت‌های بهداشت جهانی شناخته شده است. آمارها نشان می‌دهد که اگر اقدامات لازم در این زمینه انجام نشود، تا سال ۲۰۵۰ سالانه حدود ۱۰ میلیون نفر بر اثر این مشکل جان خود را از دست خواهند داد؛ رقمی که از بحران کووید ۱۹ نیز بیشتر است."
وی ادامه داد: "در ایران، مصرف نابجای آنتی‌بیوتیک‌ها و تجویز نادرست آنها توسط برخی پزشکان، علاوه بر فروش آزاد دارو در داروخانه‌ها، روند افزایش مقاومت میکروبی را تشدید کرده است. این مشکل می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری برای سلامت عمومی کشور داشته باشد."
چالش‌های مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک در ایران
مردانی یکی از مشکلات عمده در ایران را دسترسی آسان به آنتی‌بیوتیک‌ها دانست. وی تصریح کرد: "در بسیاری از خانواده‌ها، به محض ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا، افراد به‌ویژه مادران یا مادربزرگ‌ها تصمیم به تجویز آنتی‌بیوتیک برای دیگر اعضای خانواده می‌گیرند، بدون آن که بدانند این داروها هیچ تأثیری در درمان بیماری‌های ویروسی ندارند."
وی افزود: "مشکل دیگر، تجویز نادرست آنتی‌بیوتیک‌ها توسط برخی پزشکان است که به دلیل جلب رضایت بیمار، داروهای بی‌مورد تجویز می‌کنند. این موضوع می‌تواند به مقاومت میکروبی منجر شود و درمان‌های ساده را پیچیده‌تر کند."
آنتی‌بیوتیک‌ها و بیماری‌های ویروسی:
مردانی در ادامه به تأثیر مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها در درمان بیماری‌های ویروسی اشاره کرد و گفت: "بیماری‌هایی مانند آنفولانزا، سرماخوردگی، کرونا و دیگر بیماری‌های ویروسی به هیچ وجه به آنتی‌بیوتیک نیاز ندارند. مصرف این داروها نه تنها مفید نیست، بلکه می‌تواند باعث افزایش مقاومت میکروبی شود."
وی افزود: "در مواردی که بیماری ویروسی است، درمان‌های ساده مانند استفاده از تب‌بُرها، داروهای ضد سرفه، ویتامین C، مصرف سبزی و میوه و استراحت می‌توانند به بهبود شرایط کمک کنند، اما متأسفانه بسیاری از افراد آنتی‌بیوتیک و داروهای تزریقی را به اشتباه مصرف می‌کنند."
فروش آزاد آنتی‌بیوتیک؛ تهدیدی جدی
یکی از اصلی‌ترین مشکلات در ایران، فروش آنتی‌بیوتیک‌ها بدون نسخه پزشک است. مردانی با انتقاد از این روند گفت: "در بسیاری از داروخانه‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها بدون نسخه پزشک به فروش می‌رسند. این کار بسیار خطرناک است و در صورت مدیریت نشدن، می‌تواند به یک فاجعه بهداشتی تبدیل شود. در صورتی که مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها تحت نظارت و مشاوره پزشک نباشد، احتمال بروز مقاومت میکروبی و عفونت‌های مقاوم به درمان افزایش می‌یابد."
عوارض مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها:
مردانی درباره عوارض مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها نیز هشدار داد: "مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند باعث بروز مشکلات گوارشی نظیر اسهال و حساسیت‌های پوستی مانند دانه‌های خارش‌دار و سوزش شود. حتی برخی داروهای آنتی‌بیوتیک می‌توانند به آسیب روده‌ها منجر شوند، که در درازمدت مشکلات بیشتری ایجاد می‌کند."
وی اضافه کرد: "برای مثال، برخی آنتی‌بیوتیک‌ها مانند آموکسی‌سیلین و آزیترومایسین می‌توانند باعث ترشح آنزیمی به نام موتیلین در روده شوند که موجب افزایش حرکات روده و در نتیجه بروز اسهال می‌شود."
ضرورت آموزش عمومی و تغییر فرهنگ مصرف دارو
مردانی در پایان تأکید کرد که برای مقابله با بحران مقاومت میکروبی، آموزش عمومی در مورد مصرف صحیح آنتی‌بیوتیک‌ها ضروری است. "این آگاهی باید در مدارس، رسانه‌ها و خانواده‌ها نهادینه شود تا مردم بدانند که مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها باید تنها تحت نظر پزشک و در مواقع ضروری انجام شود."
وی افزود: "اگر از حالا به فکر جلوگیری از این بحران نباشیم، درمان بیماری‌های ساده مانند عفونت‌های ادراری که پیش از این با چند قرص درمان می‌شدند، به مراتب دشوارتر خواهد شد و بیماران ممکن است مجبور به بستری طولانی‌مدت در بیمارستان‌ها شوند."
مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها بدون نظارت پزشکی و تجویز بی‌مورد این داروها، تهدیدی جدی برای سلامت عمومی محسوب می‌شود. برای مقابله با مقاومت میکروبی و افزایش عفونت‌های مقاوم به درمان، نیاز به تغییر فرهنگ عمومی در مصرف دارو و نظارت دقیق بر فروش آنتی‌بیوتیک‌ها احساس می‌شود.
نظر شما